Entry Ny Fanandratan-tena
Part of speech name (short story title)
Author Rafanoharana
Vocabulary 
Tables and plates All the titles
Text "Fa isika rehetra, hoy Ingahy Paoly Apostoly, dia samy nahazo fanomezam-pahasoavana tsirairay avy" . Marina tokoa izany, fa tsy misy olona sahy milaza ho tsy mba nomena "fahasoavana" , na dia izay toa faraidin' olona aza. Hoy koa manko ny Ntaolo hendry milaza izany : "Izay tsy mahay sobiky, mahay fatam-bary" .

Tsy dia mitovy anefa ny fanomezam-pahasoavana, fa nozaraina arakaraka ny toe-tena, ny toe-tsain' ny olona izy mba hisian' ny fifanampiana sy ny fifamenoana noho ny eto an-tany tsy misy faha-tanterahana. Ity anefa no mampalahelo : amin' ireo nahazo fahasoavana toa manan-tombo kokoa noho ny hafa, dia ahitana sasantsasany misangaingigaingy, manindintsidina foana, mitratrevatreva, mihevi-tena "ho zavatra, tsy mana-namana, tsy manan-tsahala, tampon-dohany, ambony indrindra" .

Saingy nahazo vola aman-karena misimisy Ranona, ka dia manomban-tena ho tsy mitovy amin-dRanona ary an-trano bongo arý. Saingy nahita fianarana misimisy Ranona, ka dia mihevi-tena "ho izaho irery no olona" . Saingy nahazo toerana ambony ao amin' ny raharaha ataony ny sasany, ka dia mivolambolana hatraiza hatraiza fa "tsy azo inanina" . Dia ao koa ireo tsaratsara fitafiana, mendrimendri-tokantrano, ambonimbony fianakaviana, menamenatra raha hiara-mitoetra amin' ireo toa mavomavo, toa ambanimbany.

Ary ny vao mainka mahatsikaiky aza dia ny mahita ireny olona "manandra-tena" ireny eo amin' ny fivoriana : mamonjy ny toerana aloha; eo amin' ny adihevitra : manao teny jadona, teny miavona, teny manabanty ny an' ny hafa, indrindra ny an' ireo heveriny ho tsy mitovy saranga aminy; eo amin' ny fianakaviana : tsy azo hatonina sarotra ifampiraharahana. Indrisy!... Izany sasany izany, mambo-livoly fihetsehana erý amin' ny famindra, fijery, fitafy, fiteny : fihe-tsehan' ny olona "tsy manan-tsahala" , hono! Tsaroana eto ny tenin' ny Ntaolo : "Tampohin-tsoa, ka manevika!"

Hita amin' izay efa voalaza àry fa ny fanandratan-tena, dia tsy misaraka mihitsy amin' ny avonavona, ary ny avonavona mihantsy ny vavam-bahoaka; "nefa tsy ny tany no fady fa ny vavam-bahoaka" ; koa tsy mahagaga akory raha tonga mangidy hoditra amin' ny mpiara-belona aminy ireny "mpanandra-tena" ireny, ka itenenan' ny sasany hoe "Izay mikasika an' io, dia boka!"

Tsy takatry ny sasany fa tsy mampaninona ny volamena ny iraisany toerana amin' ny varahina; ny asidra va tsy hampiavaka ny tena ha'any? Ary moa hahasimba ny famiraniratan' ny diamondra va ny iarahany mitoetra amin' ny vatokaranana?

(Rafanoharana, Ny Mpandinika, 6 Avrily 1928).


Updated on 2023/04/02