Index

Proverbs : fanahy

Proverb 1Aleo kely fanahy sitrak' olona, toy izay be fanahy maty foana. [2.165 #1624]
Aleo kely fanahy sitrak' olona, toy izay be fanahy maty maina. [2.558 #114]
Tsara ny kely fanahy sitrak’ olona, fa ratsy ny be fanahy maty foana. [2.558 #4407, 2.653 #3285]
French translationMieux vaut n' être pas trop malin mais aimé, que d' avoir trop d' esprit et en souffrir. [2.165]

Proverb 2Aleo ny andriana lozabe toy izay andriana malemy fanahy. [2.415 #183]
Aleo ny andriana lozabe toy izay andriana rainazy. [2.415 #183]
French translationMieux vaut un souverain sévère qu' un souverain trop débonnaire. [2.415 #183]

Proverb 3Aleo ratsy tarehy ka tsara fanahy, toy izay tsara tarehy ka ratsy fanahy. [2.165 #93]
French translationIl vaut mieux être laid et bon, que d' être beau et méchant. [2.165]

Proverb 4Ao ny be fanahy maty foana, ao kosa ny kely fanahy sitrak' olona. [2.558 #331]
Ao ny be fanahy maty foana; ao ny kely fanahy sitrak’ olona ; ao ny tsy tiana, fa manana ; ao ny hala, fa malahelo. [2.653 #270]

Proverb 5Arim-batana fa tsy ary fanahy. [2.415 #1610]
French translationGros de corps, mais borné d' esprit. [2.415 #1610]
French interpretationSe disait des gens de peu de portée. [2.415 #1610]

Proverb 6Aza mikoba-drano marivo, ka mahavery fanahy ny tsikovoka. [2.415 #630, 2.558 #773, 2.653 #624]
French translationN' agitez pas une eau peu profonde, car vous étourdissez les dytiques. [2.415 #630]
French interpretationLes chefs ne doivent pas mener grand bruit à propos d' une affaire de rien, pour troubler les petits. [2.415 #630]

Proverb 7Aza misatry fanahy am-pandosirana, fa ny tena ihany no ho trany. [2.558 #789, 2.653, 2.415]
French translationNe soyez pas mou dans la fuite, car c' est vous-même qui serez atteint et non pas un autre. [2.415 #3794]

Proverb 8Boka nandray tanana, ka ny fanahy misy ihany fa ny tanan-kandray no tsy misy. [2.558]
Boka nandray tanana : ny fanahy misy ihany, fa ny tanan-kandray no tsy misy. [2.415 #1981, 2.653]
French translationLépreux qui veut donner une poignée de mains : ce n' est pas l' intention qui lui manque, c' est la main. [2.415 #1981]
French interpretationSe disait des gens de bonne volonté, mais sans moyens. [2.415 #1981]

Proverb 9Fanahy no olona. [2.653 #898, 2.974 #320]
French translationL’âme, c’est l’homme. [2.974 #320]

Proverb 10Fanompoan' ankotralahy, ka ny marary manao izay ho vitany, ary ny tsara fanahy mamono masoandro. [2.415 #371]
French translationC'est la corvée des soldats portant giberne : les malades font ce qu' ils peuvent, et ceux qui se portent bien travaillent jusqu' au coucher du soleil. [2.415 #371]
French interpretationIl s' agissait là d' une corvée particulièrement pénible. [2.415 #371]

Proverb 11Fotsifotsy fanahy toa takatra ka ny tain-kary avy no anaovan-trano. [2.558 #1200]
Fotsifotsy fanahy toa takatra, ka ny tain-kary avy no atao trano. [2.165]
French translationInconvenant comme un "takatra" , lequel prend jusqu' à des crottes de chat sauvage pour faire son nid. [2.165]
French interpretationLe "takatra", sorte de cigogne, est un oiseau de mauvais augure qui construit un nid énorme avec toutes sortes de matériaux. [2.165]

Proverb 12Fo tsy voalefitra, mitondra nenina, fanahy tsy voatsindry, mitondra loza. [2.415 #6413, 2.558 #1211, 2.653 #980]
French translationUn coeur qui n' est pas dompté engendre des remords, une âme qui n' est pas contenue amène des malheurs. [2.415]

Proverb 13Hivalo fanahy tsy haditra aho fa hanaraka ny efanareo. [2.558 #1351, 2.653 #1079]
Mivalo fanahy tsy haditra aho, fa hanaraka ny efanareo. [2.415 #6355]
French translationJe demande pardon de toute mon âme, je ne m' obstinerai plus, mais je suivrai votre conduite. [2.415 #6355]

Proverb 14Izay mahavangivangy tian-kavana; malemy fanahy tratra am-parany. [2.653 #1189, 2.974 #66]
Ny malemy fanahy tratra am-parany. [2.415 #5962]
French translationCeux qui ont bon caractère vivent longtemps. [2.415 #5962]
Les visites fréquentes attirent l’affection des parents ; l’homme doux atteint à une heureuse vieillesse. [2.974 #66]

Proverb 15Kibontehana mora voky, olo-misy fanahy mora anarina. [1.147 #K18]

Proverb 16Mahantra lahy : fa mahery tsy ambinim-babo : malemy fanahy tsy misy mpankasitraka ; manao soa tsy manana mpilaza. [2.653 #1408]
Mahantra lahy fa mahery tsy ambinim-babo, malemy fanahy tsy misy mpankasitraka, manao soa tsy misy mpilaza. [2.558 #124]

Proverb 17Manao fanahin-tsokina : raha mahazo zavatra dia mivonkina. [2.415 #2299]
French translationL' avare fait comme le hérisson qui se referme lorsqu' il tient quelque chose. [2.415 #2299]
French interpretationIl enfouit son argent. [2.415 #2299]

Proverb 18Manehin-drano: arakaraka an-tañana; manehim-pañahy: fañahy zahana. [2.165]
Malagasy interpretationRaha mitsapa rano: hazo lava raisina; fa raha mitady fahendrena: fanahy jerena. [2.165]

Proverb 19Miaraka amin' ny ferena, ka ny tsara fanahy no maimbo. [2.165 #281]
French translationEn allant avec quelqu' un couvert de plaies, les bons seront déshonorés (litt. puants). [2.165]

Proverb 20Mitoto vary diavolana, ka maka fanahy ny akoho. [2.415 #3712, 2.558 #2483, 2.653 #1890, 1.1]
Malagasy interpretationTsy tokony hatao ny mitondra ny sasany amin' ny fakampanahy. [1.1]
French translationPiler du riz au clair de lune, c' est tenter les poules. [2.415 #3712]
French interpretationOn répand des grains en dehors du mortier parce qu' on y voit mal ; ce proverbe se disait des occasions. [2.415 #3712]

Proverb 21Mpamosavy mitravoka : manary fanahy ny tompon’ aina. [1.147 #M135]

Proverb 22Na very fanahy mbola velona aza, tsy hihetsika ve ny tanana! [2.558]

Proverb 23Ny fahakamoana no renin' ny haratsiam-panahy rehetra. [2.415 #3948]
French translationLa paresse est la mère de tous les vices. [2.415 #3948]
French interpretationD' origine récente. [2.415 #3948]

Proverb 24Ny harena tsy mahaleo ny tarehy sy ny fanahy. [2.415 #1221]
French translationMieux vaut la beauté et les qualités morales que la fortune. [2.415 #1221]

Proverb 25Ny hery tsy mahaleo ny fanahy. [2.653 #2265, 1.1]
Ny hery tsy mahaleo ny fanahy, fa ny soa anatin' ny ratsy. [2.415 #2963]
Malagasy interpretationEntina milaza fa ny tanjaka fotsiny tsy misy fisainana dia tsy ampy. [1.1]
French translationLa force ne vaut pas la vertu. [2.974 #433]
La sagesse l' emporte sur la force et le bien se trouve dans le mal. [2.415 #2963]
French interpretationParoles du roi Andrianampoinimerina à son fils Radama : elles sont devenues proverbiales. [2.415 #2963]

Proverb 26Ny manjaka : lozabe, mahatahotra; malemy fanahy, mahamenatra. [2.653 #2328]
Ny manjaka lozabe : mahatahotra, raha malemy fanahy mahamenatra. [2.558 #3120]
Ny mpanjaka lozabe, mahatahotra; malemy fanahy, mahamenatra. [2.165 #1400, 2.415 #235]
French translationLe souverain : trop sévère, il inspire de la crainte ; doux, il inspire du respect. [2.415 #235]
Un souverain cruel vous effraie, et un souverain doux vous rend honteux. [2.165 #1400]

Proverb 27Ny maty aza, raha mbola tsy very ny saina ka tsy miongana ny fanahy, dia mbola mahalala menatra. [2.415 #6461]
French translationLes morts eux-mêmes tant que leur esprit n' est pas égaré, et que leur âme n' est pas abattue, connaissent encore la honte. [2.415 #6461]

Proverb 28Ny ratsy fanahy mandositra, na dia tsy misy mpanenjika aza. [2.415 #6431]
French translationLes mauvais sujets s' enfuient, alors même que personne ne les poursuit. [2.415]
French interpretationSe disait des inquiétudes de la mauvaise conscience. [2.415 #6431]

Proverb 29Ny tarehy no tsy azo ovana, fa ny toetra mora ovana. [2.558 #3269]
Ny tarehy ratsy no tsy azo ovana, fa ny fanahy ratsy azo ovana. [2.415 #3053, 1.1]
Ny tarehy ratsy no tsy azo ovana, fa raha ny fanahy mora foana. [2.415 #3053]
Malagasy interpretationEnti-milaza fa ny bika aman' endrika dia sarotra ovana satria efa izao no nanaovan' ny Nahary azy, fa ny toetra amam-panahy kosa dia miankina amin' ny sitrapon' ny tena ny mahatsara na maharatsy azy. [1.1]
French translationUne vilaine figure ne peut pas être changée mais une mauvaise conduite peut facilement être changée. [2.415 #3053]
French interpretationOn peut corriger sa conduite. [2.415 #3053]

Proverb 30Ny tarehy ratsy no tsy azo ovana, fa ny fanahy ratsy azo ovana ihany. [2.974 #455, 2.653]
French translationOn ne peut changer une figure laide ; mais on peut changer une âme laide. [2.974 #455]

Proverb 31Ny tarehy tsy mahaleo ny fanahy. [2.653 #2435, 2.974 #440]
French translationUn beau visage ne vaut pas la vertu. [2.974 #440]

Proverb 32Ny voky tsy mahaleo ny tsaroana. [2.415 #4558, 2.653 #2488, 2.974]
Ny voky tsy mahaleo ny tsaroana, ary ny tarehy tsy mahaleo ny fanahy. [2.415 #1228]
Voky tsy mahaleo ny tsaroana. [2.558 #5013]
French translationLa mémoire du coeur vaut mieux que les aliments qui rassasient, et un beau caractère vaut mieux qu' un beau visage. [2.415]
L' attention vaut mieux que le repas. [2.415 #4558]
Le fait que quelqu' un s' est souvenu de vous (pour vous faire un présent), vaut mieux que le présent lui-même. [2.165]
Le rassasiement ne vaut pas un souvenir. [2.974 #387]
French interpretationC' est bien d'être rassasié, mais ce qui vaut encore mieux c' est d' avoir été invité. Paroles dites par les invités. [2.415 #4558]

Proverb 33Ny zaza fito tsy mahafehy trano: fa ny fanahy fito no mahafehy trano. [2.415 #1397, 2.653]
Ny zaza fito tsy mahafehy trano, fa ny fanahy soa no mahafehy trano. [2.558 #3378]
Zaza fito tsy mahafehy trano, fanahy fito no mahafehy trano. [1.1]
Zaza fito tsy mahafehy trano, ny toetra soa mahari-monina. [2.558]
Malagasy interpretationTsy ny hamaroan' ny zanaka akory no mety hahasakana ny mpivady tsy hisaraka fa ny toetra soa maro sy ny hatsarampanahy ananany. [1.1]
French translationSept enfants ne suffisent pas à fermer la porte de la maison et à rendre stable le foyer des époux ; il faut encore sept qualités d' esprit et de caractère. [2.415 #1397]
French interpretationLes enfants eux-mêmes ne suffisent pas à empêcher le divorce. [2.415 #1397]

Proverb 34Ny zaza fito tsy mahatam-bady, fa ny fanahy fito no mahatana. [2.415 #1398, 2.653 #2533]
Ny zaza fito tsy mahatam-bady, fa ny fanahy fito no mahatana azy. [2.165 #1832]
Zaza fito tsy mahatana, fa fanahy fito no mahatana. [2.415 #1398, 2.653 #3776]
French translationSept enfants ne parviennent pas à retenir un mari, mais bien beaucoup (lit. sept) d' intelligence (ou de sagesse). [2.165]
Sept enfants ne suffisent pas à retenir un époux qui veut divorcer, mais sept esprits le retiennent. [2.415 #1398]
French interpretationC' est-à-dire les qualités de caractère et la bonne conduite. [2.415 #1398]

Proverb 35Sadika ny fanahy : tompony my hodidininy. [1.147 #S2]
Sadikan’ ny fanahy ny tena: ny manao azy ihany no hodidininy. [2.415 #1704, 2.653]
Salakan’ ny fanahy ny tena : ny manao azy hodidininy. [2.974 #435]
Salaky ny fanahy ny tena: ny manao azy ihany no hodidininy. [2.415 #1704, 2.653]
French translationLe corps est le pagne de l’âme : c’est le serviteur qui enchaîne le maître. [2.974 #435]
Le corps est pour l' âme ce qu' est le salaka qui entoure les reins : le salaka n' entoure que celui qui le porte. [2.415]
French interpretationChacun est reponsable de sa conduite. Dans certaines provinces, le salaka s' appelait sadika. [2.415 #1704]

Proverb 36Sobika rindra notampenan-kerana : ny azy fanahy iniany. [2.415 #2108]
Sobiky rindra notampenan-kerana, hita ihany fa fanahy iniana. [2.558 #254]
Sobiky rindra notampenan-kerana, ka ny azy fanahy iniany. [2.165 #157]
Sobiky rindra notampenan-kerana: ny azy fanahy iniany. [2.653 #2911]
French translationCorbeille faite avec des écorces de joncs zozoro et raccommodée avec des joncs herana : c' est chose voulue par le maître. [2.415 #2108]
Une corbeille en jonc ordinaire à laquelle quelqu' un met un couvercle en gros jonc: (c' est mal assorti, mais) il a ce qu' il a voulu. [2.165]
French interpretationSe disait par manière de raillerie contre ceux qui faisaient des choses ridicules. [2.415 #2108]

Proverb 37Tambako mahadala, jia mahafoka ; raha tiana mahavery fanahy. [1.147 #T23]

Proverb 38Traotrao vandana, kibo voananto : izay tiam-bady tsara fanahy. [1.147 #T128]

Proverb 39Tsy afa-bintana angaha iny no nalaim-bintana ihany, ka manoto ray aman-dreny. [2.415 #118]
Tsy afa-bintana angaha iny no nalaim-bintana, ka ratsy fanahy ihany, koa mamosavy. [2.415 #117]
French translationIl n' a donc pas été bien exorcisé, que le sort n' est pas parti et qu' il broie père et mère. [2.415 #118]
Il n'a donc pas été bien exorcisé, que malgré l'exorcisme il est méchant et sorcier. [2.415 #117]
French interpretationAllusion à la naissance sous le mauvais destin du mois d' Alakaosy ; les enfants nés sous ce destin devaient broyer père et mère, ou bien être eux-mêmes broyés. [2.415 #118]

Proverb 40Valalana tapak’ elatra : lany fanahy mbola velona. [1.147 #V66]

Proverb 41Valala voatango, ka very fanahy mbola velona. [2.165 #1025]
Very fanahy mbola velona, tahaka ny valala voatango. [2.653 #3664]
French translationUne sauterelle aux pattes et aux ailes arrachées, elle a perdu l' esprit avant d' être morte. [2.165]

Proverb 42Varandrin-drano ny fanahy : tsy ialan’ ny mitete. [1.147 #V24]

Proverb 43Very fanahy mangatsia-kevitra, toy ny bevohoka nisaoram-bady. [2.558 #4938]

Proverb 44Voalavo mandositra andro : mahin' ny fanahy ratsy natao alina. [2.558 #4971]
Voalavo mandositra andro : mahin' ny fanahy ratsy natao halina. [2.653 #3691, 2.415]
Voalavo mihazakazaka andro ka mahina ny ataony. [2.415]
French translationRat qui court le jour : c' est qu' il craint d' être appréhendé pour ses rapines de nuit. [2.415 #4334]
French interpretationSe disait de ceux qui n'ont pas la conscience tranquille. [2.415 #4334]

Proverb 45Voalavo mihazakazaka alina : tsy ny lalana no mahamaika, fa ny fanahy ratsy atao andro lava no mahamaody. [2.415 #4333, 2.653 #3692]
Voalavo mihazakazaka alina, tsy ny lalana no mahamaika, fa ny fanahy ratsy natao andro lava no mahamaodimaody. [2.558]
French translationRat qui court la nuit : ce n' est pas qu' il soit pressé par le chemin à parcourir, mais il craint à cause des rapines qu' il fait tout le jour. [2.415 #4333]
French interpretationSe dit de ceux qui ont des remords, alors même que leurs mauvaises actions ne sont pas découvertes. [2.415 #4333]

Index